Overzicht applicaties onder Linux

Allereerst: het is onmogelijk ooit alle programma's op te sommen die er voor een bepaald doel verkrijgbaar zijn. Ik probeer hier een overzicht te geven voor mensen die absoluut nieuw zijn. Weet je andere goede programma's, aarzel dan niet mij te mailen. Vrijwel alle genoemde programma's worden ook meegeleverd met distributies in de winkel.

De licentie waaronder de software beschikbaar is, wordt met een kleurcode aangegeven:

Het zoeken van geschikte software

GNU/Linux is een totaal ander besturingssysteem dan Windows of Mac OS. Hoewel Mac OS X veel op Linux lijkt, doordat het op BSD Unix is gebaseerd. Ook Linux is naar het model van Unix ontworpen.

Windows programma's (tenzij in Java geschreven) kunnen niet zomaar onder Linux draaien. Zoek je dus een alternatief voor een geliefde Windows applicatie onder Linux, dan heb je grofweg drie alternatieven:

  1. Zoek een gelijksoortig programma voor Linux.

    2. Dit heeft meestal wel kans van slagen. Zo zijn bijvoorbeeld KMail, Evolution of Sylpheed uitstekende alternatieven voor Outlook Express of Eudora, X-CD-Roast een alternatief voor Nero, en Open Office voor Microsoft Office.

  2. Onderzoek of er niet op een andere manier hetzelfde kan worden bereikt.

    3. Wie bijvoorbeeld gewend was om kleine tools te schrijven in Visual Basic, kan beter in een andere programmeertaal gaan werken zoals Perl, Ruby of Python. Voor het schrijven van boeken kan bijvoorbeeld Microsoft Word heel goed worden vervangen door een goede teksteditor + LaTeX. Microsoft Access kan worden vervangen door een echte database en een webserver met Perl of PHP scripts. Het werken gebeurt dan via een browser.

    De leercurve kan dan groter zijn, maar de nieuwe manier van werken is uiteindelijk meestal sneller, en de kennis die je ermee opbouwt van meer generieke aard in plaats van product-specifieke aard (leer niet Word, maar leer Tekstverwerken). Lees in dit verband ook het artikel Realize the true potential of Linux van Nicolas Petreley.

  3. Als laatste redmiddel: zoek naar een mogelijkheid om het favoriete Windows-programma onder Linux te draaien:

Desktop omgeving

GNU/Linux is geen geïntegreerd produkt zoals Windows. Zoals iemand op het C!T forum het een tijdje in z'n .sig had:

Windows is een magnetronmaaltijd. Linux moet je zelf koken maar dan is het tenminste te vreten!

De basis van GNU/Linux als grafisch besturingssysteem is het X Window System. Een desktop omgeving voegt daar een window manager, een filemanager, menu's en extra handigheidjes aan toe.

De bekendste desktops zijn KDE en GNOME. KDE's filemanager, Konqueror, is ook een zeer goede webbrowser. GNOME's filemanager heet Nautilus. Beide hebben functies zoals plaatjes preview, muziekfragmenten afspelen als je muis er even op rust, etc. Heel luxe dus!

Er zijn nog meer desktops zoals GNUStep en XFce. Er zijn ook losse window managers verkrijgbaar die prima werkbaar zijn, zonder GNOME of KDE. Zoals Enlightenment, Window Maker, Blackbox, FVWM2 etc. Enkele losse filemanagers zijn DFM en ROX.

GNOME en KDE bestaan beide uit twee helften: "libs" en "apps".

Je kunt beide desktops installeren, en dus alle applicaties gebruiken, terwijl je er maar één hoeft te draaien (of zelfs geen. Ik gebruik Blackbox, maar kan wel alle KDE en GNOME applicaties draaien, doordat de libs van beide aanwezig zijn.)

Office

In mei 2002 is Open Office 1.0 uitgekomen. Dit is hét alternatief voor Microsoft Office, en, dankzij de beschikbaarheid van de broncode, de basis voor office producten van de toekomst. Highlights:

Een ander belangrijk office pakket is KOffice, voor KDE. Nog flink in de groei, maar al prima bruikbaar en buitengewoon veelbelovend.

Naast deze vrije software zijn Corel WordPerfect Office 2000, Hancom Office en RealTime (voorheen Applixware) commerciëel verkrijgbaar voor Linux. Ook van Gobe Productive is een Linux versie aangekondigd.

Er zijn ook losse tekstverwerkers zoals Abiword en Ted, en er is Gnumeric, een buitengewoon goede spreadsheet.

In de categorie "andere manier van werken" valt de tekstverwerker LyX. Eigenwijs maar heel krachtig, dwingt het de gebruiker zich op de inhoud en niet gelijk ook op de opmaak te concentreren. Zeer geschikt voor wetenschappelijke boeken (uitgebr. formule editor bijvoorbeeld). Ook GNU TeXmacs is voor wetenschappelijke schrijvers een blik waard.

World Wide Web

Had Linux twee, drie jaar geleden eigenlijk alleen maar Netscape 4.7 als browser (het tekstgebaseerde Lynx daargelaten), nu heeft Linux zeker vier uitstekende browsers: Mozilla (en Netscape 6), Konqueror en Opera. De vierde (of eerste?) zou ik Galeon willen noemen. Galeon gebruikt de Mozilla engine voor het weergeven van webpagina's maar biedt een gebruikersinterface van ongeëvenaarde flexibiliteit!

Al deze browsers ondersteunen alles wat tegenwoordig nodig is: Java, Javascript, plugins voor flash, realaudio etc.

Er zijn ook krachtige programma's voor het snel downloaden van (grote) bestanden van het web, zoals wget, aget, curl en Downloader for X.

Voor het ontwikkelen van websites is de teksteditor en een kopie van de XHTML en CSS specificaties natuurlijk voldoende :-) maar er zijn ook programma's beschikbaar die het werk makkelijker maken: Quanta Plus en Bluefish zijn enkele voorbeelden. IBM's WebSphere Studio Homepage Builder biedt een echte WYSIWYG omgeving.

Email en messaging

Evolution is een email client met groupware mogelijkheden zoals Outlook. Met hulp van een commerciële add-on kan het zelfs met een Microsoft Exchange server praten.

Andere goede en populaire email clients zijn: KMail, Sylpheed, Cronos II, Balsa, Mutt (ook voor tekstmodus geschikt), Pine (eveneens tekstmodus) en natuurlijk Netscape Mail en Mozilla Mail.

Voor intranets zijn web-mail oplossingen ook zeer populair, zoals SquirrelMail. Freshmeat heeft ook een grote lijst web-gebaseerde groupware.

Voor instant messaging kun je natuurlijk je eigen (batched) SMTP service draaien, zodat email stante pede bij je binnenkomt. Maar er zijn ook ICQ en MSN clients zoals Gaim, Kopete, Everybuddy, GnomeICU, Licq, Ickle, KMerlin, Imici, AMSN etc. Bijzonder is Jabber, een open, XML-gebaseerde standaard voor instant messaging. Deze standaard wint langzamerhand aan invloed, want zij kan ook samenwerken met de verschillende incompatibele gesloten standaarden zoals ICQ, AOL en MSN. Er zijn verschillende Jabber clients, zoals Gabber en Psi.

Een pendant van Microsoft NetMeeting is GnomeMeeting, een programma dat ook samenwerkt met Microsoft's versie. Populaire chat-clients zijn XChat, BitchX en Mozilla's ChatZilla.

Grafische programma's

The GIMP is een prachtig grafisch pakket, dat vergelijkbaar is met Adobe's Photoshop, maar dan vrij verkrijgbaar voor Linux, Windows en Mac OS X. Het is raster-gebaseerd maar slaat ook metadata op in lagen (layers) zoals vrije tekst, IFS (Iterated Function System) gegevens, etc.

Bekende 3D programma's zijn Blender, K3Studio, KPovModeler, Giram, Povray, AC3D en Art of Illusion. Vector-georiënteerde programma's zijn Inkscape, XFig, Sketch, Sodipodi en Kontour. Leuke posters maken gaat prima met deze programma's.

Dia is een heel goed programma voor het maken van allerlei diagrammen, zoals elektrische circuits, UML, stroomdiagrammen, etc. Scannen onder Linux gaat met SANE en voor het werken met digitale camera's is er gPhoto.

Printen

PostScript is de standaard voor printen onder Linux. Heb je dus een goede PostScript laser-printer dan zit je gebakken. Heb je dat niet, dan is GhostScript dé tool die je nodig hebt. GhostScript kan PostScript data omzetten naar vrijwel alle printers die er zijn, naar rasterformaten zoals JPEG en naar PDF.

Het populairste printsysteem onder Linux en UNIX is CUPS. Dit heeft zijn eigen versie van GhostScript reeds aan boord. Oudere printsystemen zijn LPR en LPR-NG. In combinatie met een filter als Apsfilter kun je letterlijk alles naar de printer sturen, apsfilter zorgt dan voor de conversie naar PostScript, en roept dan GhostScript automagisch aan om de uitdraai op je printer te maken. Al deze printsystemen ondersteunen ook remote printing, d.w.z. over een netwerk.

Gimp-print is een speciaal project met als doel hoogwaardige drivers voor kleurenafdrukken te maken. Er worden hiermee resultaten behaald die beter zijn dan de bij een aantal printers meegeleverde Windows-drivers onder Windows voor elkaar krijgen.

Audio

Voor afspelen zijn er heel veel programma's: XMMS, Noatun (de KDE multimediaplayer), FreeAmp, XMP (voor zeer talrijke MOD-formaten), TiMidity++ (een zeer goede Midi speler die van patches op de harde schijf kan spelen), etc. Opvallend is het grote aantal programma's dat reeds kan werken met de nieuwe Ogg Vorbis standaard, een open, patentvrije standaard voor gecomprimeerd geluid. In tegenstelling tot bij MP3 of Windowsmedia hoeft er geen licentie te worden betaald om je eigen muziek in dit formaat te verspreiden, of je eigen software dit formaat te laten ondersteunen.

Voor het opnemen en bewerken van geluid zijn er onder vele andere: Sox, Audacity, DAP, Ardour, Ecasound, Sweep, SLab, GLAME, SoundTracker (voor de MOD fanaten onder ons). Ook voor (realtime) software synthese zijn er leuke mogelijkheden onder Linux, zie bijvoorbeeld SpiralSynthModular, jMax, amSynth en de analysetool Aglaophone.

Veelgebruikte muzieknotatieprogramma's zijn: LilyPond, Mup, Note Editor, RoseGarden, JAZZ++ en voor de echte die-hards MusiXTeX. Verder zij hier verwezen naar de excellente pagina Sound & MIDI Software For Linux van Dave Philips!

Video en DVD

Er zijn allerlei programma's om van je Linux machine een videorecorder te maken. Sterker nog, de populaire TiVo recorder van Sony en Philips draait onder Linux!

Voor het afspelen van video's zijn Xine en MPlayer beroemd. Voor het TV kijken met een TV-kaart is XawTV. Het monteren van video's kan met o.a. Alias|Wavefront, MainActor, Kino of Heroine Virtual. Voor video en webcams e.d. is er zo veel software dat je maar het beste kan gaan zoeken op Freshmeat.net.

Voor DVD's zijn er veel programma's waaronder Ogle.

Maar bij sommige DVD's ligt het iets lastiger. In een uiterst dubieuze poging kopiëren van DVD's tegen te gaan heeft de media industrie bij sommige DVD's een soort encryptie op de inhoud uitgevoerd (het Content Scrambling System). DVD spelers die een licentie betalen aan het DVD forum, krijgen de geheime gegevens, nodig om de inhoud weer te kunnen geven.

Dit betekent dat het weergeven van ge'scramble'de DVD inhoud niet is weggelegd voor software die met de broncode wordt verspreid. Immers, de manier waarmee de inhoud is versleuteld zou dan namelijk achterhaald kunnen worden. Afspelen van ge'scramble'de DVD's met open source software wordt dus voor het gemak maar meteen gelijkgesteld aan (illegaal) kopiëren. Desondanks is het versleutelingsalgoritme reeds gevonden, door de Noorse programmeur Jon Johansen. Hij werd hiervoor echter opgepakt. Dit betekent dat versleutelde DVD inhoud onder de oppermachtige controle staat van de verstrekkers, inclusief wie licenties krijgen om closed source software of hardware te maken om die DVD's weer te geven. Update 7 januari 2002: Jon Johansen wint de rechtszaak die de Amerikaanse filmindustrie tegen hem had aangespannen. Hij wordt op alle punten vrijgesproken.

Dat gezegd hebbende, kunnen fabrikanten natuurlijk overtuigd worden van het belang van de Linux-markt, en net als voor Windows en Mac closed source codecs voor ge'scramble'de DVD's kunnen leveren. Dat gebeurt ook en er zijn DVD spelers voor of zelfs onder Linux die de ge'scramble'de DVD's kunnen afspelen. Ook zijn er open source DVD spelers die de content kunnen ontsleutelen (via libdvdcss).

Maar het betekent wel dat de vrijheid van de gebruiker om zijn software aan te passen, of om bijvoorbeeld zelf beveiligde DVD's te creëren met eigen content, in het geding is! Lees meer over deze kwesties op OpenDVD.org en het EFF "Intellectual Property - Video and DVD" Archive van de Electronic Frontier Foundation.

Educatief

Educatieve software voor Linux is er in een grote hoeveelheid, maar aarzel niet uitgevers te bestoken met vragen om een Linux versie van de software die uw school bijvoorbeeld gebruikt. Alle programma's die in Java geschreven zijn kunnen worden gebruikt, daarnaast zijn sommige programma's misschien onder WINE te draaien.

Celestia, XEphem en KStars zijn zeer mooie astronomische programma's. Gnome Predict is een satelliet tracking programma. SEUL.org (Simple End-User Linux) is de basis van verschillende educatieve projecten, Freshmeat Education somt veel programma's op, en het Vlaamse ETOS Project (Educatieve Toepassingen van Open Software) geeft veel informatie alsmede een lijst van software.

Programmeren

Is zelf programmeren op andere platformen een onbetaalbare luxe, bij GNU/Linux is deze creatieve vorm van meningsuiting een grondrecht!

Voor Linux zijn talrijke programmeertalen beschikbaar, zoals Perl, Python, Ruby, PHP, C, C++, Tcl/Tk, Lisp, Pascal, Java, C#, etc. Voor al deze talen zijn vrije interpreters en compilers beschikbaar.

De programmeer interfaces van de onder GNU/Linux gebruikte bibliotheken zijn altijd volledig gedocumenteerd, waardoor er prima te programmeren valt. Ook zijn er altijd wel open source projecten waar nog hard gewerkt moet worden, en als een project je aanspreekt, hoeft de drempel om mee te doen niet eens erg hoog te liggen.

Onmisbare tools zijn GCC, GDB, DDD, en bijvoorbeeld KDevelop, de Umbrello UML Modeller, etc.

Server

Linux is al vele jaren een killer platform voor servertaken. De meest gebruikte webserver op het hele Internet, en zeker ook onder Linux, is Apache.

Mailservers zijn Qmail (voor wijzigen source toestemming hoofdauteur nodig), Postfix, Sendmail, Exim en het kleine MasqMail (voor huisnetwerken bijv.).

Een populaire, want eenvoudige en razendsnelle database is MySQL. Krachtiger (transacties etc.) is PostgreSQL. De beschikbaarheid van Oracle voor Linux is natuurlijk een enorme katalysator voor het toenemend gebruik van Linux ook bij grote bedrijven.

Als FTP server wordt WU-FTPD meestal afgeraden, en ProFTPD aanbevolen. En last but not least, het razend populaire Samba biedt Windows file en print services onder Unix, sneller, stabieler, veiliger en goedkoper dan Windows dit zelf doet!

Spellen

Linux heeft anno 2002 alles in huis om een uitstekend spelplatform te zijn. Er zijn goede 3D drivers voor de meeste videokaarten, en de ondersteuning door spelfabrikanten begint te groeien. Mandrake Linux brengt zelfs al een complete Gaming Edition uit!

Naast ports van commerciële games naar Linux zijn er ook heel veel fraaie open source games beschikbaar, variërend van klein maar fijn, educatief, naar middelgroot, en in een enkel geval zeer groot, zoals FreeCiv en FlightGear. Daarnaast zijn MUDs en Role Playing Games in de Linux-scene heel populair. Voor spellen onder Linux wil ik graag verwijzen naar de boven alle lof verheven site Penguinpower.nl, en natuurlijk LinuxGames.com.

alle urls | het ruby script dat de links invoegt in dit artikel is ook open source :-)
© 2002 Wilbert Berendsen. Deze tekst is beschikbaar onder de GNU Free Documentation License.
Eerste versie: za mei 11 15:30:13 CEST 2002
Laatste update: di jan 7 14:53:32 CET 2003